به گزارش روابط عمومی دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، نخستین نشست علمی گروه علوم اعصاب با موضوع «همگرایی علوم و فناوری» یکشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۴ در سالن همایش دانشکده برگزار شد. در این جلسه دکتر غلامرضا حسن زاده، مدیر گروه علوم اعصاب و مطالعات اعتیاد، مفهوم همگرایی را به‌عنوان رویکردی میان‌رشته‌ای برای حل مسائل پیچیده معرفی کرد که بر تجمیع تخصص‌ها و نوآوری مبتنی است.

وی ویژگی‌های تیم‌های متنوع را ترکیب دیدگاه‌های متفاوت، تولید راه‌حل‌های نوآورانه، افزایش خلاقیت، گسترش شبکه‌های ارتباطی و تقویت یادگیری گروهی برشمرد و تأکید کرد که تنوع عملکردی (اختلاف رویکردها در حل مسئله) و تنوع ماهیتی (تمایزهای فرهنگی، اقلیمی، سبک زندگی و مؤلفه‌های سلامت معنوی) از عوامل کلیدی در کارایی تیم‌های همگرا هستند.

سخنران با مرور سه دوره تحول زیستی (انقلاب زیست‌شناسی مولکولی، انقلاب ژنومیک و اکنون انقلاب همگرایی) نقش این روند را در شکل‌گیری علوم معاصر توضیح داد و تعامل میان زیست‌شناسی، فناوری، بالین، مقررات و فناوری اطلاعات را به‌عنوان بنیان‌های پزشکی دقیق (Precision Medicine) معرفی نمود.

عوامل مؤثر بر اثربخشی فرآیند همگرایی از جمله روابط بین‌فردی در تیم، ساختارهای سازمانی، زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی، فناوری‌های پشتیبان و شرایط فیزیکی محیط کار تشریح شد. سپس چهار مرحله کلیدی فرایند همگرایی تلاقی، ادغام، نوآوری و Spin-off به‌صورت روشن و کاربردی توضیح داده شد؛ مرحله‌ای که از تلاقی دانش‌های گوناگون آغاز شده، با ادغام چارچوب‌ها ادامه می‌یابد، سپس از مسیر نوآوری فرصت‌های جدیدی خلق می‌شود و در نهایت پیامدهای نوآوری به ایجاد چرخه‌های جدید Convergence–Divergence منجر می‌گردد.

در بخش رهبری و مدیریت همگرایی، دکتر حسن‌زاده بر ضرورت شکستن مرزهای میان گروه‌های آموزشی، فراهم کردن حمایت‌های سیاستی و مالی، ایجاد زبان و مفاهیم مشترک، هدایت راهبردی از سطوح بالاتر و به رسمیت شناختن مشارکت علمی و فنی اعضا تأکید کرد. وی همچنین راهبردهای موفق شامل سازماندهی مبتنی بر مسئله، بهره‌مندی از فرصت‌های رسمی و غیررسمی و طراحی ساختارهای مدیریتی مناسب را تشریح نمود.

از دیگر محورهای سخنرانی، تاکید بر استقرار همگرایی در دانشگاه‌ها از طریق تأمین منابع مالی، توانمندسازی نیروی انسانی، توسعه پژوهش‌های کاربردی و به‌کارگیری نقشه علمی مسئله‌محور برای شناسایی تخصص‌ها و شبکه‌سازی بود. همچنین نسبت به نفوذ نگرش همگرایی در برنامه‌های آموزشی، توانمندسازی مدرسان، تشکیل تیم‌های همگرا و بازنگری کوریکولوم تأکید شد.

دکتر حسن‌زاده به‌عنوان مثال کاربردی به تئوری Holonomic مغز (پرایبرام) اشاره کرد و بیان داشت که این دیدگاه می‌تواند در ترسیم و درک ابعاد درونی و بیرونی سیستم‌های پیچیده آموزشی و سازمانی کمک‌کننده باشد. وی در پایان بر نقش فناوری‌های همگرا، به‌ویژه توسعه رابط‌های مغز و ماشین (Brain–Machine Interfaces)، به‌عنوان عرصه‌ای محوری در پیشرفت علوم و فناوری تأکید کرد.

این نشست با مشارکت گسترده اعضای هیأت علمی و دانشجویان برگزار شد و در بخش پایانی، پرسش و پاسخ و تبادل نظر علمی، فضای پویایی را برای جمع‌بندی مباحث فراهم آورد.