به گزارش روابط عمومی دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر زهرا عزیزی ورزنه، دانشیار گروه پزشکی مولکولی و عضو هیئت علمی این دانشکده، در قالب یک همکاری علمی پژوهشی، در انتشار مقاله‌ای در مجله معتبر Nature Communications مشارکت داشته است.
این مقاله با عنوان The Hippo terminal effector YAP boosts enterovirus replication in type 1 diabetes به بررسی نقش پروتئین YAP، به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی مسیر هیپو، در پانکراس افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ می‌پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که میزان بیان YAP در پانکراس بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و افراد در معرض خطر به‌طور معناداری افزایش می‌یابد و این افزایش با حضور RNA ویروس‌های کوکساکی B ارتباط مستقیم دارد.
بر اساس یافته‌های این مطالعه، فعال‌سازی YAP موجب تقویت تکثیر ویروس، افزایش التهاب جزایر پانکراس و مرگ سلول‌های β می‌شود. همچنین نشان داده شده است که مهار YAP می‌تواند تکثیر ویروس را در سلول‌های پانکراس متوقف کند. در مدل‌های حیوانی نیز، بیان مزمن YAP در سلول‌های β با اختلال در تحمل گلوکز، کاهش ترشح انسولین و القای فرآیند ازجداسازی (Dedifferentiation) سلول‌های β همراه بوده است.
دکتر عزیزی ورزنه در تشریح اهمیت این پژوهش اظهار داشت:
«شناسایی YAP به‌عنوان یک عامل میزبان مؤثر در تکثیر انتروویروس‌ها، می‌تواند مسیرهای جدیدی را برای توسعه درمان‌های ضدویروسی و راهکارهای نوین در پیشگیری و درمان دیابت نوع ۱ فراهم کند.»
این همکاری علمی در جریان یک تعامل پژوهشی بین‌المللی و در ادامه ارتباطات علمی شکل‌گرفته در سال ۲۰۲۱ با مراکز تحقیقاتی آلمان، از جمله آزمایشگاه برمن، انجام شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند در طراحی درمان‌های هدفمند، توسعه بیومارکرهای تشخیصی و ارتقای رویکردهای سلول‌درمانی در دیابت نوع ۱ نقش مؤثری ایفا کند.

مهم‌ترین دستاوردهای این پژوهش:

شناسایی YAP به‌عنوان عامل تقویت‌کننده تکثیر ویروس‌های کوکساکی B
کشف حلقه بازخوردی جدید میان YAP و MST1 در تنظیم مرگ سلولی و تکثیر ویروس
اثبات نقش YAP در اختلال عملکرد و کاهش ترشح انسولین در سلول‌های β

دسترسی به مقاله:

https://doi.org/10.1038/s41467-025-64508-6